Czwarte Sympozjum Interlingwistyczne (21-22.09.2017)

Na zdjęciu: Otwarcie Sympozjum (prof. Humphrey Tonkin, prof. Ilona Koutny, dziekan Wydziału Neofilologii prof. Maciej Karpiński, dr Ida Stria, mgr Michael Farris)

4. Sympozjum Interlingwistyczne

Czwarte międzynarodowe sympozjum interlingwistyczne, organizowane przez Studia Interlingwistyki UAM (Instytut Językoznawstwa, Wydział Neofilologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), odbyło się w dniach 21-22.09.2017. Głównym tematem była: Rola języków międzynarodowych od epoki Zamenhofa po dzisiejszy wielokulturowy świat. Tematyka nawiązywała do idei dialogu i współpracy w obliczu wyzwań językowych i kulturowych od XIX w. aż po dzień dzisiejszy.

Na czwartkowe otwarcie rektor UAM prof. Andrzej Lesicki przesłał list gratulacyjny; osobiście wyraził swoje uznanie dla 20 lat Studiów Interlingwistyki prof. Maciej Karpiński, prodziekan Wydziału Neofilologii; wiceprezydent UEA Stefan MacGill powitał uczestników sympozjum w imieniu UEA. Pierwszy wykład plenarny – prof. Humphrey Tonkin (Uniwersytet w Hartford, USA): Esperanto: A Language Policy Assessment – był otwarty dla społeczności Uniwersytetu. Prof. Věra Barandovská-Frank (Akademia Nauk San Marino), która przemawiała na temat interlingwistyki, przedstawiła próbne wydanie swojego podręcznika.

W piątek rano miały miejsce kolejne dwa wykłady plenarne: dyrektor Studiów Interlingwistyki prof. Ilona Koutny (UAM) przedstawiła 20-letnią historię Studiów, łącząc ją z 50-letnią historią nauczania uniwersyteckiego esperantologii i interlingwistyki, która rozpoczęła się od esperantologii na Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie w 1966 r. Prof. Sabine Fiedler (Uniwersytet w Lipsku, Niemcy) zabawnymi przykładami zilustrowała, jak funkcjonują dowcipy esperanckie.

---

Szczegółowy program (PDF): Program

Książka abstraktów (PDF): Abstrakty

---

Przeprowadziliśmy krótkie wywiady z prelegentami, którzy wnieśli wkład
zarówno w program sympozjum, jak i sesji Studiów Interlingwistyki.

prof. dr Ilona Koutny (UAM, Pollando)

Studia Interlingwistyki, których jest Pani Profesor założycielką, obchodzą właśnie swoje 20-lecie. Jak Pani postrzega rolę Studiów?

Eksternistyczne podyplomowe Studia Interlingwistyki są jedyne w swoim rodzaju – tak kompleksowe studia, zbliżone w kształcie do filologii, istnieją wyłącznie przy Instytucie Językoznawstwa UAM. W ciągu 3 lat dostarczają one studentom podstawowej wiedzy z zakresu językoznawstwa ogólnego, interlingwistyki, komunikacji międzynarodowej i międzykulturowej oraz skupiają się na lingwistyce, kulturze i ruchu rozprzestrzeniającego się na skalę międzynarodową, naturalnie funkcjonującego planowego języka esperanto. Na trzecim roku studiów oferowane są specjalizacje z nauczania, komunikacji, tłumaczenia, językoznawstwa i literatury esperanta lub języków planowych.

Kilkudziesięciu studentów przybyłych z różnych krajów europejskich, amerykańskich i azjatyckich ukończyło studia, korzystając z cosemestralnych tygodniowych zjazdów w Poznaniu, a także możliwości zdalnych, aby pogłębić swoją wiedzę pod kierunkiem miejscowych i zagranicznych wykładowców. Podczas tegorocznej wrześniowej sesji 12 studentów zaprezentowało swoją pracę dyplomową i przystąpiło do egzaminu. W tym samym czasie rozpoczęła studia 7. grupa studiów z 20 studentami z 12 krajów (Chiny, Korea, Turcja, Brazylia, Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Niemcy, Hiszpania, Rosja, Kazachstan i Polska).

Tuż po zjeździe odbyło się także sympozjum interlingwistyczne. Jaki był jego główny cel?

Co trzy lata, teraz już po raz czwarty, organizujemy w ramach Studiów Interlingwistyki międzynarodowe sympozjum interlingwistyczne (21-22.09.2017), aby dać interlingwistom, esperantologom oraz ekspertom ds. komunikacji międzynarodowej możliwość dyskusji nt. problemów związanych z aspektem językowym tejże komunikacji, rolą języków planowych oraz nt. aktualnych zagadnień odnoszących się do kultury i samego języka esperanto. W tym roku sympozjum skupiało się na „Roli języków międzynarodowych od epoki Zamenhofa po dzisiejszy wielokulturowy świat” i miało na celu obchody roku Zamenhofa (w stulecie jego śmierci) i 20-lecia Studiów. Było ono otwarte dla szerokiej publiczności, a oficjalnymi językami były: esperanto, angielski i polski. Ok. 80 uczestników z różnych krajów dyskutowało przez dwa dni w trzech równoległych sekcjach (w sumie 50 prelekcji) o polityce językowej, językach planowych oraz o językoznawstwie, literaturze, ruchu esperanckim i nauczaniu języka esperanto.

---

prof. dr Věra Barandovská-Frank (Międzynarodowa Akademia Nauk San Marino)

Podczas wykładu zarysowała Pani możliwe tereny interlingwistyki. Dlaczego zdecydowała się Pani napisać książkę z tej dziedziny?

Interlingwistyka została w 1930 r. zdefiniowana jako dział językoznawstwa zajmujący się międzynarodowymi językami pomocniczymi, w kolejności dodane zostały języki pełniące rolę lingua franca, pidżyny, języki kreolskie, polityka językowa, wielojęzyczność, historia tworzenia języków, literatura języków planowych, planowanie językowe, języki skonstruowane w internecie i inne. Fascynujące jest, że interlingwistyka jest coraz szerzej zdefiniowana i coraz bardziej interdyscyplinarna, więc jest wiele do odkrywania i przedyskutowania. Moja książka koncentruje się przede wszystkim na interlingwistyce w zakresie języków planowych i ma pomóc studentom Studiów Interlingwistyki i innym zainteresowanym rozeznać się w rozległym terenie języków planowych, których liczba przekroczyła już tysiąc i wciąż rośnie w internecie.

Jaka jest różnica między esperantem a np. językiem skonstruowanym takim jak klingoński?

Według sposobu powstania esperanto to język planowy (conlang) tak samo jak klingoński; zgodnie z celem użycia jest to międzynarodowy język pomocniczy (auxlang) z ogromną istniejącą wspólnotą komunikacyjną, a klingoński jest fikcyjnym językiem artystycznym stworzonym dla fikcyjnej społeczności językowej.

---

prof. dr Humphrey Tonkin (Hartford University, USA)

Pański wykład otwarty w ramach sympozjum miał tytuł „Esperanto: ocena polityki językowej”. Jaką rolę możę pełnić esperanto w polityce językowej?

Jako język planowy esperanto jest interesującym przykładem tzw. planowania korpusowego (poszerzania słownictwa lub gramatyki języka w celu dostosowania go do zmieniającej się rzeczywistości) oraz planowania statusu (zgodności roli języka z okolicznościami społecznymi, które go otaczają). Z tego modelu można wiele się nauczyć o procesach w polityce językowej, szczególnie badając interakcje samego języka z ruchem (lub społecznością) użytkowników języka esperanto. Esperanto jest w pewnym sensie laboratoryjnym modelem funkcjonowania języków w społeczeństwie.

Prowadził Pan także kursy literatury i kultury esperanckiej. Jaką kulturę ma język „sztuczny”? Jak może Pan Profesor scharakteryzować literaturę esperanta?

Mimo że projekt, z którego wykształciło się esperanto, został stworzony przez jednego człowieka, już od początku język esperanto rozwijał się tak samo, jak każdy inny język – głównie przez współdziałanie i kreatywność swoich użytkowników. Ten naturalny rozwój języka nieuchronnie prowadził do wytworzenia esperanckich dzieł literackich. Literatura z kolei stworzyła odrębną kulturę, a ta odrębna kultura stymulowała literacką kreatywność. Oczywiście, literaturę esperancką tworzyli i tworzą ludzie, którzy posługują się esperantem jako językiem obcym. Starają się oni jednocześnie stworzyć w esperancie to, co można odnaleźć w językach etnicznych, a także to, co jest unikalnie międzynarodowe. A zatem esperanto jest zarazem wyjątkowe samo w sobie oraz międzynarodowe, jeśli chodzi o esperancki punkt widzenia i jego rozpowszechnienie.

---

dr Katalin Kováts (Edukado.net, Nederlando)

Studia Interlingwistyki oferują specjalizację z nauczania esperanta. Gdzie zatem można tego języka nauczać?

Na Węgrzech już od 1966 r. można uczyć się tego języka międzynarodowego na każdym poziomie systemu edukacji i zdać maturę z esperanta. Również we Francji można zdać maturę z esperanta i właśnie zapadła pozytywna decyzja w sprawie eksperymentalnego wprowadzenia go do nauczania w szkołach średnich. Francja pilnie potrzebuje wielu wykształconych w tym zakresie nauczycieli. W Brazylii krok po kroku aprobatę w Parlamencie zdobywa propozycja wprowadzenia esperanta do szkół. W Chinach istnieje szkoła podstawowa, gdzie setki dzieci uczą się esperanta jako pierwszego języka obcego. Możemy także wspomnieć o katedrze interlingwistyki i esperantologii w Amsterdamie, kursach uniwersyteckich w Rosji, Niemczech, Francji, Japonii, Włoszech, USA, Chile, Brazylii, dziesiątkach szkół średnich i wielu podstawowych rozrzuconych po świecie. Czy to nie jest dowodem, że potrzebni są nauczyciele?

UAM jest obecnie jedynym miejscem, gdzie można uzyskać dyplom uniwersytecki z zakresu interlingwistyki i nauczania esperanta. Możemy wyposażyć studentów w materiały, wiedzę, praktykę, możliwości współpracy, również poprzez stronę edukado.net, której jestem redaktorem. Studenci w Poznaniu są pionierami w swoich krajach i mogą podążać za poznańskim modelem.

Angielski jest już nauczany wszędzie. Czy esperanto ma jakieś szanse, zalety?

Zaletą esperanta (dla dzieci i nie tylko) jest na pewno jego łatwa do nauczenia się regularność, a także jego wartość jako języka ułatwiającego naukę innych języków (głównie romańskich). Możliwość bezpośredniej komunikacji za pomocą języka niezależnego od państw i polityki, szansa, aby cieszyć się międzykulturowymi doświadczeniami, podróżować, poznawać przyjaciół to najważniejsze argumenty za uczeniem się esperanta. Mamy również system certyfikacji znajomości języka zgodny z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego.

prof. dr Ilona Koutny
dr Ida Stria